Hoe een klein vonkje een grote brand veroorzaakt
27 februari 2024
Een van de stallen van kalverhouder Jan van der Wal in Kootwijkerbroek was toe aan onderhoud. De spijlen van de afscheidingshekken lieten los en moesten gelast worden. Toen begin september de stal leeg stond, was dat een goed moment om de klus te klaren. Maar dat ging vreselijk fout.
Voordat Jan met zijn twee medewerkers met de lasklus aan de slag gingen, troffen ze maatregelen om veilig te werken. “We wisten dat een stal brandgevaarlijk kan zijn”, vertelt hij. “Daar heeft Univé ons regelmatig op gewezen. De mestputten onder de roosters bevatten brandbare gassen en daar moet geen vuur bij komen. We hadden daarom de roostervloer goed afgedekt en hielden een brandblusapparaat bij de hand.”
Vuurzuil
Maar bij laswerk kan een klein vonkje tot wel tien meter wegspringen. En een klein vonkje kan genoeg zijn om een grote brand te veroorzaken. “Hoe het precies is gebeurd, weten we niet ”, zegt Jan. “Maar er is een vonk in de mestput terechtgekomen. Levensgevaarlijk omdat de boel dan kan ontploffen. Dat is gelukkig niet gebeurd. Wel ontstond er een vuurzuil van een paar meter. Op dat moment heb je niet veel aan een eenvoudig brandblusser. Het isolatiemateriaal in de stal was enorm brandbaar. Binnen twee minuten stond het vol zwarte rook en breidde het vuur zich razendsnel uit. Dan moet je wegwezen en meteen de staldeur dichtdoen om de zuurstoftoevoer te stoppen en de brand te smoren.”
Stal volledig in de as
De brandweer werd direct gewaarschuwd en was binnen tien minuten ter plaatse. Ook buren kwamen aanrennen om eventuele dieren uit het vuur te redden. “Gelukkig was dat niet aan de orde”, zegt Jan. “De stal was leeg want we zouden net de week daarna nieuwe kalveren krijgen.” De brandweer ging zeer professioneel te werk en wist het vuur in een uurtje te bedwingen. Wat restte was een puinhoop. Jan: “Dat is zo verbijsterend. Je gaat ’s morgens nog blijmoedig aan het werk en een paar uur later ligt je stal volledig in de as. Dan staat het huilen je nader dan het lachen.”
Betrokken experts
De experts van Univé kwamen dezelfde dag nog om te kijken wat zij voor Jan konden doen. “Wat ik heel erg waardeer, is hun persoonlijke betrokkenheid. Niet alleen kijken naar de schade, maar veel begrip hebben voor wat dit drama met jou doet. Dat heb je op dat moment harder nodig dan zakelijke oplossingen. Je zit nog vol in de emotie en kunt helemaal niet overzien wat de gevolgen zijn en wat er moet gebeuren. Dat Univé dan naast je staat en op een deskundige en vlotte manier de schade afwikkelt, helpt om weer met beide benen op de grond te komen.”
Duurzamere nieuwe stal
Er staat nu – drie maanden later – nog geen nieuwe stal. “We willen de plannen eerst goed uitwerken”, aldus Jan. “Dat kost tijd: tekeningen maken, vergunningen aanvragen, de oude stal slopen en nadenken over een duurzamere nieuwe stal. Daarover zijn we ook met Univé in overleg: hoe kunnen we het brandrisico nog verder beperken? Onze prioriteit is om de stal zo in te richten dat er minder laswerk nodig is. We kiezen daarom bijvoorbeeld voor hekken die minder onderhoudsgevoelig zijn. Daarnaast willen we minder brandbare isolatie gaan gebruiken. En we kijken of we de brandgevaarlijke mestgassen onder de kalverhokken weg kunnen houden. Dat is belangrijk vanwege het brandgevaar, maar ook interessant met het oog op stikstofreductie.”
Bedrijf voortzetten
Hoewel de impact van de brand zeer groot is, heeft Jan nooit overwogen om te stoppen. “Dat is ook niet nodig. Mijn zoon wil het bedrijf graag voortzetten. Hij ziet daar beslist toekomst in hoewel voor veel agrariërs het voortbestaan onzekerder is geworden door het beleid van de overheid.
Tekst: Univé
